Nr.1. Tabele Stathama. Zaktualizowana lista E-dodatków do żywności.
Tabele Billa Stathama zawarte w książce jego autorstwa „E213 tabele dodatków i składników chemicznych czyli wiesz, co jesz” zawierają listę związków chemicznych, dopuszczonych do stosowania jako dodatki do żywności. Otrzymujemy do dyspozycji bardzo wyczerpujący informacyjnie materiał: obok nazwy E-substancji jest wskazane jej pochodzenie (np. z produktów GMO lub zwierzęcych), podany E-kod, np. E300, funkcja (np. konserwant), potencjalne skutki zdrowotne powodowane spożywaniem E-dodatku oraz informacja, w jakich produktach spożywczych E-składnik jest stosowany. Dowiadujemy się również o innych zastosowaniach danej substancji (np. w kosmetykach). Czytelność tabel zwiększają znaki graficzne w postaci ikonek oraz zastosowanie kolorów informujących o stopniu szkodliwości konkretnego E-składnika.
Czy warto książkę zakupić i zgłębiać wiedzę o E-składnikach? Możecie o tym zdecydować po przeczytaniu recenzji Marty z Kulinarnej Czytelni. Ja jestem z zakupu bardzo zadowolona.
Proponuję Wam do wykorzystania listę E-składników, którą opracowałam głównie na podstawie tabel Stathama. Po wydrukowaniu (plik dostępny tutaj) możecie ją złożyć i zabierać na zakupy jako narzędzie pomocne przy rozszyfrowywaniu E-kodów.
Podział E-składników według funkcji przy produkcji żywności
E100-E199 – barwniki
E200-E299 –
konserwanty
E300-E399 – przeciwutleniacze
E400-E499 –
emulgatory, stabilizatory, środki zagęszczające
E500-E599 –
dodatki o zróżnicowanym przeznaczeniu
E600-E699 – wzmacniacze
smaku
E700-E799 – antybiotyki
E900-E1299 – dodatki do
żywności o różnym zastosowaniu
E1300-E1400 – modyfikowane
skrobie
Skrócona lista E-składników. Opracowane głównie na podstawie tabel Stathama.
Oznaczenia
nieszkodliwy,
uznany za bezpieczny
podejrzany
niebezpieczny
zalecana
ostrożność [Statham klasyfikuje
te składniki jako bezpieczne lub uważane za bezpieczne.
Nie zmienia to jednak faktu, że są szkodliwe dla określonych grup
konsumentów, np. alergików, dzieci czy osób przyjmujących
leki. A także dla tych, którzy nadużywają produktów
zawierających te składniki. Zachęcamy do sprawdzania, czy
szkodliwe działanie oznaczonych na fioletowo E-dodatków dotyczy was
bezpośrednio.]
Barwniki spożywcze
E100
kurkumina
E101
ryboflawina
E102
tartrazyna
E104
żółcień chinolinowa
E110
żółć pomarańczowa FCF
E120
kwas karminowy, koszenila
E122
azorubina
E123
amarant
E124
czerwień koszenilowa
E127
erytrozyna
E128
czerwień 2G
E129
czerwień Allura AC
E131
błękit patentowy
E132
indygotyna
E133
błękit brylantowyFCF
E140
chlorofil
E141
kompleksy miedzi z chlorofilem i jego pochodnymi
E142
zieleń S
E150a
karmel prosty
E150b
karmel siarczynowy
E150c
karmel amoniakalny
E150d
karmel amoniakalno-siarczynowy
E151
czerń brylantowa PN
E153
węgiel roślinny
E154
brąz FK
E155
brąz HT
E160a
karoteny
E160b
annato, biksyna, norbiksyna
E160c
kapsorubina, kapsantyna, ekstrakt z papryki
E160d
likopen
E160e
beta-apo-8′-karotenal (C30)
E160f
ester etylowy beta-apo-8′-karotenowego
E161b
luteina
E161g
kantaksantyna
E162
betanina (barwnik buraka ćwikłowego)
E163
antocyjany
E170
węglan wapnia
E171
dwutlenek tytanu
E172
tlenki i wodorotlenki żelaza
E173
aluminium
E174
srebro
E175
złoto
E180
czerwień litolowa
Konserwanty
E200
kwas sorbowy
E202
sorbinian potasu
E203
sorbinian wapnia
E210
kwas benzoesowy
E211
benzoesan sodu
E212
benzoesan potasu
E213
benzoesan wapnia
E214
ester etylowy kwasu p-hydroksybenzoesowego
E215
sól sodowa p-hydroksybenzoesanu etylu
E216
ester propylowy kwasu p-hydroksybenzoesowego
E217
sól sodowa p-hydroksybenzoesanu propylu
E218
ester metylowy kwasu p-hydroksybenzoesowego
E219
sól sodowa p-hydroksybenzoesanu metylu
E220
dwutlenek siarki
E221
siarczyn sodu
E222
wodorosiarczan sodu
E223
disiarczan sodu
E224
disiarczan potasu
E226
siarczyn wapnia
E227
wodorosiarczan wapnia
E228
wodorosiarczyn potasu
E230
bifenyl
E231
ortofenylofenol
E232
ortofenylofenolan sodu
E234
nizyna
E235
natamycyna
E239
heksametylenoczteroamina
E242
dwuwęglan dimetylu
E249
azotyn potasu
E250
azotyn sodu
E251
azotan sodu
E252
azotan potasu
E260
kwas octowy
E261
octan potasu
E262
octan sodu
E263
octan wapnia
E270
kwas mlekowy
E280
kwas propionowy
E281
propionian sodu
E282
propionian wapnia
E283
propionian potasu
E284
kwas borowy
E285
tetraboran sodu (boraks)
E290
dwutlenek węgla
E296
kwas jabłkowy (z owoców lub syntetyczny)
E297
kwas fumarowy
Przeciwutleniacze
E300
kwas askorbinowy, witamina C
E301
askorbinian sodu
E302
askorbinian wapnia
E304
estry kwasów tłuszczowych i kwasu askorbinowego
E306
mieszanina tokoferoli, witamina E
E307
alfa-tokoferol
E308
gamma-tokoferol
E309
delta-tokoferol
E310
galusan propylu
E311
galusan oktylu
E312
galusan dodecylu
E315
kwas izoaskorbinowy
E316
izoaskorbinian sodu
E320
butylohydroksyanizol (BHA)
E321
butylohydroksytoluen (BHT)
E322
lecytyny
E325
mleczan sodu
E326
mleczan potasu
E327
mleczan wapnia
E330
kwas cytrynowy
E331
cytryniany sodu
E332
cytryniany potasu
E333
cytryniany wapnia
E334
kwas l(+)-winowy
E335
winiany sodu
E336
winiany potasu
E337
winian potasowo-sodowy
E338
kwas fosforowy
E339
fosforany sodu
E340
fosforany potasu
E341
fosforany wapnia
E343
fosforany magnezu
E350
jabłczany sodu
E351
jabłczan potasu
E352
jabłczany wapnia
E353
kwas metawinowy
E354
winian wapnia
E355
kwas adypinowy
E356
adypinian sodu
E357
adypinian potasu
E363
kwas bursztynowy
E380
cytrynian triamonu
E385
sól wapniowo -disodowa kwasu etylenodiaminotetraoctowego
Emulgatory, stabilizatory, środki zagęszczające
E400
kwas alginowy
E401
alginian sodu
E402
alginian potasu
E403
alginian amonu
E404
alginian wapnia
E405
alginian glikolu propylenowego
E406
agar
E407
karagen
E407a
przetworzone wodorosty morskie z g. Euchema
E410
mączka chleba świętojańskiego, guma karobowa
E412
guma guar
E413
guma tragakantowa
E414
guma arabska
E415
guma kasantowa
E416
guma karaya
E417
guma tara
E418
guma gellan
E420
sorbitol
E421
mannitol
E422
glicerol
E425
guma konjac
E431
stearyniann polioksyetylenu
E432
monolaurynian polioksyetylenosorbitolu
E433
monooleinian polioksyetylenosorbitolu
E434
monopalmitynian polioksyetylenosorbitolu
E435
monostearynian polioksyetylenosorbitolu
E436
tristearynian polioksyetylenosorbitolu
E440
pektyny
E442
fosfatydy amonu
E444
octan izomaślanu sacharozy
E450
difosforany
E451
trifosforany
E452
polifosforany
E459
beta-cyklodekstryna
E460
celuloza
E461
metyloceluloza
E463
hydroksypropyloceluloza
E464
hydroksypropylometyloceluloza
E465
etylometyloceluloza
E466
karboksymetyloceluloza
E468
sól sodowa karboksymetylocelulozy
E469
enzymatycznie zhydrolizowana karboksymetyloceluloza
E470a
sole sodowe, wapniowe i potasowe kwasów tłuszczowych
E470b
sole magnezowe kwasów tłuszczowych
E471
mono i diglicerydy kwasów tłuszczowych
E472a
mono i diglicerydy k.t. estryfikowane k. octowym
E472b
mono i diglicerydy k.t. estryfikowane k. mlekowym
E472c
mono i diglicerydy k.t. estryfikowane k. cytrynowym
E472d
mono i diglicerydy k.t. estryfikowane k. winowym
E472e
mono i diglicerydy k.t. estryfikowane k. mono
i
diacetylowinowym
E472f
mono i diglicerydy k.t. estryfikowane mieszaniną
k.
cytrynowego i octowego
E473
estry kwasów tłuszczowych i sacharozy
E474
sacharoglicerydy
E475
estry kwasów tłuszczowych i poliglicerolu
E476
polirycynooleinian
E477
estry kwasów tłuszczowych i glikolu propylenowego
E479b
termoutleniony olej sojowy
E481
stearyoilomleczan sodu
E482
stearyoilomleczan wapnia
E483
winian stearylu
E491
monostearynian sorbitolu
E492
tristearynian sorbitolu
E493
monolaurynian sorbitolu
E495
monopalmitynian sorbitolu
Dodatki o zróżnicowanym przeznaczeniu
E500
węglany sodu
E501
węglany potasu
E503
węglany amonu
E504
węglany wapnia
E507
kwas chlorowodorowy (kwas solny)
E508
chlorek potasu
E509
chlorek wapnia
E511
chlorek magnezu
E512
chlorek cyny
E513
kwas siarkowy
E514
siarczany sodu
E515
siarczany potasu
E516
siarczan wapnia
E517
siarczan amonu
E520
siarczan glinu
E521
siarczan glinowo-sodowy
E522
siarczan glinowo-potasowy
E523
siarczan glinowo-amonowy
E524
wodorotlenek sodu
E525
wodorotlenek potasu
E526
wodorotlenek wapnia
E528
wodorotlenek magnezu
E529
tlenek wapnia (wapno niegaszone)
E530
tlenek magnezu
E535
żelazocyjanek sodu
E536
żelazocyjanek potasu
E538
żelazocyjanek wapnia
E541
fosforan glinowo-sodowy
E551
dwutlenek krzemu (krzemionka)
E552
krzemian wapnia
E553a
krzemian magnezu
E553b
uwodniony krzemian magnezu
E554
krzemian glinowo-wapniowy
E555
krzemian glinowo-potasowy
E558
bentonit
E559
krzemian glinu
E570
kwasy tłuszczowe
E574
kwas glukonowy
E575
lakton kwasu glukonowego
E576
glukonian sodu
E577
glukonian potasu
E578
glukonian wapnia
E579
glukonian żelazawy
E585
mleczan żelazawy
Wzmacniacze smaku
E620
kwas glutaminowy
E621
glutaminian monosodowy
E622
glutaminian monopotasowy
E623
diglutaminian wapnia
E624
glutaminian monoamonowy
E625
diglutaminian magnezu
E626
kwas guanylowy
E628
guanylan dipotasowy
E629
guanylan wapnia
E630
kwas linozynowy
E631
inozynian disodowy
E632
inozynian dipotasowy
E633
inozynian wapnia
E634
5’rybonukleotyd wapnia
E635
5’rybonukleotyd disodowy
E640
glicyna i jej sól sodowa
E650
octan cynku
Dodatki
do żywności o różnym zastosowaniu
E900
dimetylopolisiloksan
E901
wosk pszczeli biały i żółty
E902
wosk candelilla
E903
wosk karnauba
E904
szelak
E905
wosk mikrokrystaliczny, wosk naftowy
E914
utleniony wosk polietylenowy
E920
L-cysteina
E927b
karbamid
E950
acesulfam K
E951
aspartam
E952
kwas cyklaminowy
E953
izomaltoza
E954
sacharyna i jej sole- sodowa, potasowa i wapniowa
E955
sukraloza (syntetyk wytwarzany z cukru i chloru)
E957
taumatyna
E959
neohesperydyna DC
E962
sól aspartamu-acesulfamu
E965
maltitol
E966
laktitol
E967
ksylitol
E1103
inwertaza
E1105
lizozym
E1200
polidekstroza
E1201
poliwinylopirolidon PVP
E1202
poliwinylopirolidon (syntetyczny)
Modyfikowane skrobie
E1404
skrobia utleniona (syntetyczna, modyfikowana)
E1410
fosforan monoskrobiowy
E1412
fosforan diskrobiowy
E1413
fosforowany fosforan diskrobiowy
E1414
acetylowany fosforan diskrobiowy (syntetyczny)
E1420
acetylowana skrobia (syntetyczna)
E1422
acetylowany adypinian diskrobiowy (modyfikowana)
E1440
hydroksypropyloskrobia
E1442
hydroksypropylofosforan diskrobiowy
E1450
sól sodowa oktenylobursztynianu skrobiowego
E1451
acetylowana skrobia utleniona (modyfikowana)
E1518
trioctan glicerolu
E1520
glikol 1,2-propylenowy
Nr.2 Lista E - co powinieneś o nich wiedzieć
Na czym polega sekret umiejętnego wyboru produktu? Na co należy zwrócić uwagę kupując żywność? Na cenę? A może na wygląd? Otóż nie! Cała tajemnica tkwi w etykiecie.
Kilka
prostych zasad, jak czytać etykietę:
Zawsze
patrzymy na tył opakowania i sprawdzamy:
1. datę ważności, funkcjonuje jako:
Termin przydatności do spożycia (na produkcie znajdziemy napis "Należy spożyć do ...", określa dzień, miesiąc i rok) - dotyczy to żywności nietrwałej i łatwo psującej się, np. mięso, nabiał; oraz
Data minimalnej trwałości ("Najlepiej spożyć przed...", określa miesiąc i rok) - na produktach długoterminowych, suszonych, mrożonych
2. warunki przechowania, np. w suchym i chłodnym miejscu;
3. wartości odżywcze, kalorie, GDA z ang. Guideline Daily Amounts, czyli wskazane dzienne spożycie;
4. skład produktu - podawany w sposób malejący, czyli od składnika, którego jest najwięcej, do takiego którego jest najmniej (patrz np. kakao „dla dzieci” – kakao czy cukier?).
Pamiętaj! Im krótsza lista składu produktu spożywczego, tym zdrowiej.
5. właściwą nazwę produktu; łąkowe, śmietankowe czy „prosto z natury” nie musi oznaczać masła.
Jeśli na pierwszym, drugim lub trzecim miejscu występuje cukier – nie kupuj, nie warto! (kliknij na obrazek aby powiększyć)
Warto wiedzieć co kryje lista składników, bo oprócz podstawowych substancji takich jak: białka, cukry czy tłuszcze wprowadzane są nazwy i symbole E, z których rozszyfrowaniem niejedna osoba może mieć problem. Zadajmy sobie pytanie: Co kryje się pod symbolem E? Czy E są szkodliwe, a także których należy się wystrzegać? Jak E wpływa na nasze zdrowie? Odpowiedzi znajdziecie w dalszej części artykułu.
Krótki przewodnik po "E"
Co to jest lista E?
to spis dodatków do żywności, powszechnie stosowanych w przemyśle spożywczym,
są wśród nich substancje pochodzenia naturalnego, czyli występujące w przyrodzie i syntetyczne - powstające w laboratorium,
obecnie funkcjonuje ponad 1500 dodatków do żywności,
każde E dodane do produktu spożywczego opisane jest na jego etykiecie jako skrót E z numerem, np. E 621 to glutaminian sodu,
wyróżnia się 5 podstawowych grup E: barwniki, konserwanty, przeciwutleniacze, emulgatory i pozostałe (tab. nr 1).
Statystki są przerażające! Zjadamy ok. 2 kilogramów "chemii" ukrytej w żywności.
Powszechność stosowania E w przemyśle spożywczym stanowi zagrożenie dla naszego zdrowia. Już dziś wiadomo, że wiele z tych substancji może powodować lub nasilić problemy zdrowotne takie jak: astma, migrena, nadpobudliwość, niektóre mogą być nawet toksyczne.
Pojawia się wobec tego pytanie: Czy strach przed wszechobecnym E jest zawsze uzasadniony?
Okazuje się, że nie. Są wśród nich substancje (choć nieliczne), które nie mają negatywnego wpływu na nasze zdrowie m.in. E 100 - kurkumina, czy E 300 - witamina C.
E staje się szczególnie szkodliwe, kiedy:
spożywamy je długotrwale i w dużych ilościach,
albo w połączeniu z inną substancją tworzą związek, który może być dla nas trujący, np. połączenie E 211 (benzoesanu sodu) z witaminą C, gdyż prowadzi to do powstania rakotwórczego benzenu. Takie połączenie stosuje się w produkcji napojów gazowanych.
Do masowo stosowanych E w żywności należą:
E 210, E 211, E 220, E 249 - E 252, E 621, E 951, E 954.
Najwięcej E zawierają takie produkty jak: słodycze, napoje gazowane, wędliny.
Istnieje grupa osób bardziej wrażliwych na działanie substancji E, należą do nich: małe dzieci, alergicy, osoby starsze, osoby o wrażliwym układzie pokarmowym.
Generalna zasada jest taka: Im krótsza lista E na produkcie, tym lepiej!
Przeczytaj także czym jest żywność wysokoprzetworzona.
Poniżej pomocne tabele.
Podział E i ich krótka charakterystyka
Tab.1
Grupa E |
Numer |
Zastosowanie (m.in.) |
Właściwości |
Barwnik |
E 100 - E 199 |
Słodycze, desery, napoje, galaretki |
Nadają lub poprawiają barwę produktów |
Konserwanty |
E 200 - E 299 |
Wyroby garmażeryjne, napoje gazowane, soki, konserwy, owoce suszone |
Zapobiegają psuciu się produktów, przedłużają trwałość i zabezpieczają przed drobnoustrojami |
Przeciwutleniacze |
E 300 - E 399 |
Płatki śniadaniowe, frytki, chipsy, masy do ciast, biszkopty, wędliny, margaryna, masło |
Zapobiegają utlenieniu środków spożywczych, przeciwdziałają np. jełczeniu tłuszczów lub zmianom ba |
Emulgatory |
E 400 - E 499 |
Lody, zupy w proszku, majonez, margaryna, wędliny, pieczywo, czekolada i produkty czekoladowe |
Odpowiadają za trwałość i konsystencję produktu |
Pozostałe (m.in. wzmacniacze smaku, substancje słodzące) |
E 500 - E 1500 |
Słodycze, gumy do żucia, napoje light, soki, jogurty, desery, przyprawy |
Wzmacniają smak, zamienniki cukru |
Lista nieszkodliwych E
Tab. 2
E
100 |
E
101 |
E
140 |
E
160- E 163 |
E
300 |
E
306 |
E
322 |
E
410 |
E
412 |
E
440 |
|
|
Lista niektórych szkodliwych E i ich wpływ na organizm
Tab. 3
SZKODLIWE E |
Wpływ na organizm |
E 102 TARTAZYNA |
Reakcje alergiczne, bezsenność, depresje, podejrzany o ADHD u dzieci |
E 104 ŻÓŁCIEŃ CHINOLINOWA |
Reakcje alergiczne, podejrzana o ADHD u dzieci |
E 110 ŻÓŁCIEŃ POMARAŃCZOWA |
Reakcje alergiczne, podejrzany o ADHD u dzieci |
E120 KOSZELINA |
Reakcje alergiczne |
E 123 AMARANT |
Rakotwórczy |
E 124 CZERWIEŃ KOSZELINOWA |
Niebezpieczna dla astmatyków, podejrzana o ADHD u dzieci |
E 127 ERYTROZYNA |
Hamuje wzrost, upośledza działanie tarczycy |
E 131 BŁEKIT PATENTOWY |
Rakotwórczy |
E 210 - E 213 KWAS BENZOESOWY I JEGO SOLE |
Rakotwórczy |
E
220 - E 228 DWUTLENEK SIARKI I |
Powoduje stratę wit. B12, reakcje alergiczne, bóle głowy, nudności, zakłóca pracę jelit |
E 249 - E 251 AZOTYNY |
Rakotwórcze |
E 310 - E 312 GALUSANY |
Reakcje alergiczne, wysypki |
E 320 BHA |
Zwiększa poziom cholesterolu we krwi |
E 400 KWAS ALGINOWY |
Niebezpieczny dla kobiet w ciąży - utrudnia wchłanianie żelaza |
E 407 KARAGEN |
Owrzodzenia układu pokarmowego, działa przeczyszczająco |
E 621 GLUTAMINIAN SODU |
Może powodować bóle jelitowo-żołądkowe, bóle głowy, nudności, osłabienie lub pogorszenie wzroku |
E 951 ASPARTAM |
Rakotwórczy |
E 954 SACHARYNA |
Rakotwórcza |
źródło:
www.dziecisawazne.pl
www.eioba.pl
www.ulicaekologiczna.pl
http://zdrowo.info.pl/
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 22 listopada 2010 w sprawie dozwolonych substancji dodatkowych Dz. U. 2012 Nr 232, poz. 1525
Nr 3. Czy wiesz, co jesz? Uważaj na E-dodatki!
Konserwanty na stałe zagościły w składzie większości produktów spożywczych. Etykiety coraz częściej przypominają zestaw młodego chemika. Niestety, nie wszyscy rozumieją, co oznacza tajemniczy E-kod.
Kilka lat temu ukazała się książka mieszkającego w Australii naukowca, homeopaty i pisarza Billa Stathama, która milionom ludzi zwróciła uwagę na złą jakość współczesnego pożywienia i nagminne stosowanie dodatków chemicznych przez producentów żywności i kosmetyków.
Jeszcze kilkanaście lat temu nikt nie zastanawiał się nad szkodliwością pożywienia, alergie zaś należały do rzadkich przypadków w statystykach zachorowań. Niestety, w ciągu tych lat sytuacja zmieniła się diametralnie – znacząco wzrosła liczba osób skarżących się na typowe objawy alergiczne lub słabą odporność immunologiczną, a także chronicznie chorych.
Ponieważ koncerny produkujące żywność nie prowadzą badań określających długoterminowy wpływ tych związków na ludzkie zdrowie, warto zwrócić uwagę na jakość współczesnego pożywienia oraz na problem przetworzonej żywności, której dostępność stała się wizytówką naszych czasów.
W naszym własnym interesie powinniśmy interesować się jakością spożywanego pokarmu, bo jak powiedział niegdyś Hipokrates – Jesteś tym, co jesz.
Co można zrobić, jakiego pożywienia należy się wystrzegać i jak postępować, aby świadomie i skutecznie chronić nasze zdrowie i zdrowie przyszłych pokoleń? Jakie produkty żywnościowe i kosmetyczne możemy stosować i spożywać bez obawy o nasze zdrowie? Te pytania powinien zadać sobie każdy z nas, niezależnie od tego, czy jest chronicznie chory, czy też cieszy się nienagannym zdrowiem.
Bill Statham w swojej wyjątkowej książce E 213 Tabele dodatków i składników chemicznych, czyli co jesz i czym się smarujesz. Poradnik konsumenta opisał, jak po przeprowadzeniu określonych badań wykrył związek między spożywanym pożywieniem a określonymi problemami zdrowotnymi u badanych osób.
Zauważył bowiem, że to nie sam pokarm, lecz dodawane do pożywienia i kosmetyków określone związki chemiczne mogą powodować bądź nasilać problemy zdrowotne, takie jak astma, stany zapalne skóry, pokrzywka, migrena, katar sienny, dolegliwości żołądkowe, problemy behawioralne, nadpobudliwość, trudności w nauce i wiele innych.
Niektóre z tych dodatków okazały się toksyczne dla wątroby, nerek, serca, grasicy czy mózgu – ważnych organów organizmu człowieka – oraz układów: immunologicznego, nerwowego, dokrewnego i hormonalnego. Szczególnie niepokojący jest fakt, że niektóre substancje dopuszczone do stosowania w żywności, środkach higieny osobistej i kosmetykach mogą powodować mutacje genetyczne, uszkodzenia DNA, defekty płodu oraz nowotwory.
Bill Statham zachęcał swoich pacjentów do wyeliminowania szkodliwych związków chemicznych i zmiany diety. U wszystkich pacjentów, którzy zastosowali się do jego wskazówek, nastąpiła poprawa stanu zdrowia. Wielu z nich było zaskoczonych tak szybką reakcją ze strony organizmu i zrozumiało konieczność doboru odpowiedniego pożywienia czy kosmetyków.
Często przyczyny alergii oraz innych chorób chronicznych są nieprawidłowo diagnozowane, ponieważ lekarze nie wiążą przyczyn chorób ze złą jakością pożywienia, a tym bardziej z obecnością w nich wielu dodatków chemicznych.
Lista składników stosowanych w produkcji żywności coraz bardziej się wydłuża, co w wielu z nas wzbudza słuszny niepokój.
Obecnie producenci żywności i kosmetyków mogą korzystać z ponad 10 tys. tego typu środków, z których ponad tysiąc jest szkodliwych. W niektórych krajach zabronione jest stosowanie wielu dodatków do żywności.
Producenci żywności nie są zainteresowani badaniem tych środków pod kątem ich negatywnego wpływu na stan zdrowia ludzi. Produkując żywność, mają przede wszystkim na uwadze szybką sprzedaż oferowanych produktów i wzbudzenie nimi zainteresowania konsumenta. Aby w jak najbardziej korzystny sposób zaprezentować dany produkt i skłonić klienta do jego ponownego kupienia, stosują różne dodatki chemiczne. Należą do nich: wzmacniacze smaku i zapachu, duża grupa barwników nadających żywności określony kolor, zagęszczacze pożywienia oraz nadające pokarmowi słodki smak słodziki.
Dodatek konserwantów, emulgatorów, przeciwutleniaczy i stabilizatorów ma na celu utrzymanie pożywienia w niezmienionej formie oraz wydłużenie terminu przydatności do spożycia. Tak spreparowany produkt żywnościowy przez wiele miesięcy leży na półce sklepowej.
E-konserwanty
Korporacje produkujące żywność stosują nagminnie dodatki do żywności. Najczęściej wzbogacają skład następujących produktów:
• konserwowych, wędzonych i marynowanych przetworów mięsnych
• wędlin, kiełbas, bekonu
• napojów dietetycznych, napojów bezalkoholowych
• niskokalorycznych produktów spożywczych
• kawy rozpuszczalnej
• aromatyzowanych herbat
• kostki bulionowej
• gotowej panierki
• wyrobów cukierniczych, cukierków, ciast, ciast w proszku
• galaretek w proszku
• sosów do mięs i sałatek
• mrożonych ryb
• niskokalorycznych dżemów
• produktów do smarowania pieczywa, serów topionych
• pasty chilli
• lukrowanych wiśni
• przypraw
• koncentratu pomidorowego
• gumy do żucia
• soków owocowych
• marmolady
• margaryny
• chipsów
• lodów
• jogurtów pitnych
• zupek w torebkach, zup błyskawicznych
• ajerkoniaku
• płatków zbożowych, kasz, płatków śniadaniowych
• pieczywa i produktów mącznych, pieczywa tostowego.
Dodatki chemiczne umieszczane są także w składzie różnych kosmetyków oraz wielu farmaceutyków, w tym także leków dla dzieci!
E-kosmetyki
Regularne stosowanie produktów kosmetycznych oraz leków może wpływać negatywnie na stan naszego zdrowia.
Najczęstszymi produktami kosmetycznymi zawierającymi tego typu dodatki chemiczne są:
• pasty do mycia zębów
• płyny do płukania jamy ustnej
• kremy do oczu, kremy do ciała
• różne kosmetyki pielęgnacyjne
• żele i płyny do kąpieli
• farby do włosów, szampony
• lakiery do malowania paznokci
• dezodoranty
• kredki do oczu
• mydła
• środki ściągające
Oto niektóre z dodatków chemicznych, na które warto zwrócić szczególną uwagę:
Duża litera E ze stojącą za nią cyfrą jest nazywana kodem E, i oznacza, że Federacja Europejskich Producentów Enzymów i Dodatków do Żywności oraz Unia Europejska zezwoliły na stosowanie danej substancji.
Poniżej zaprezentowane dodatki do żywności pochodzą ze wspomnianej wyżej książki Billa Stathama E 213 Tabele dodatków i składników chemicznych, czyli co jesz i czym się smarujesz. Poradnik konsumenta.
Nie wszystkie dodatki do żywności są szkodliwe dla naszego zdrowia. Orientację ułatwiają barwne oznaczenia zamieszczone w książce. Te niebezpieczne, których powinniśmy unikać, oznaczone są na czerwono, kolorem zielonym oznaczone są dodatki bezpieczne i niepowodujące zmian zdrowotnych.
1. E 123, AMARANT
Stosowanie amarantu jest w niektórych krajach zakazane, niestety w Polsce jest on często dodawany do kosmetyków i produktów spożywczych. Należy do środków kancerogennych i teratogennych (powodujących wady płodu) oraz może wywoływać wady wrodzone. Amarant powoduje niebiesko-czerwone zabarwienie produktów. Najczęściej jest on dodawany do ciast w proszku, ciasta biszkoptowego, galaretek w proszku, płatków zbożowych, kasz, napojów bezalkoholowych, przetworów z czarnej porzeczki. Dodawany jest także do szminek, różu i innych kosmetyków w celu uzyskania określonej barwy.
Barwnik ten może spowodować astmę, pokrzywkę, reakcje alergiczne, nadpobudliwość, a także zaburzenia płodności oraz wpływać na pracę nerek i wątroby.
Produktów zawierających E 123 powinny unikać osoby uczulone na aspirynę, alergicy, astmatycy, dzieci, osoby z osłabionym systemem immunologicznym, chronicznie chorzy oraz wszyscy ci, dla których zdrowie jest priorytetem.
2. E 951, ASPARTAM
Aspartam może pochodzić z GMO (organizmy modyfikowane genetycznie). Jest wzmacniaczem smaku i zapachu oraz substancją słodzącą (słodzikiem).
Aspartam jest bardzo często dodawany do wszelkich produktów dietetycznych, niskokalorycznych oraz produktów niezawierających cukru. Występuje w napojach dietetycznych, bezalkoholowych, kawie rozpuszczalnej, gumach do żucia, dżemach i pożywieniu dla osób odchudzających się oraz dla diabetyków.
Ze względu na wiele niebezpiecznych skutków zdrowotnych E 951 uznawany jest za niebezpieczny. Po zjedzeniu produktów go zawierających mogą pojawić się: ból głowy, migrena, niepokój, nadpobudliwość (szczególnie u dzieci), agresja, astma (atak astmy), zawroty głowy, utrata pamięci, irytacja, epilepsja, apopleksja.
Aspartam nie jest zalecany dzieciom i kobietom w ciąży i – oczywiście – powinni go unikać astmatycy, epileptycy, diabetycy oraz osoby cierpiące na migrenę, ponieważ może dojść do spotęgowania objawów chorobowych. Wskazane jest, aby produktów go zawierających unikały też osoby o osłabionej odporności immunologicznej, osoby chorujące na choroby autoimmunologiczne i osoby starsze.
Niestety, E 951 dodawany jest także do leków, w tym do leków dla dzieci, aby usunąć niedobry smak medykamentu. Dzieci astmatyczne czy nadpobudliwe nie powinny zażywać leków wzbogacanych aspartamem. Wskazane jest dokładne zaznajomienie się z ulotką leku!
Po ukazaniu się wznowień książki Billa Stathama ukazało się wiele artykułów przekonujących o korzystnym wpływie aspartamu na organizm ludzki. Jako pozytywną podaje się informację, że E 951 został uznany przez ponad 90 krajów na świecie oraz przez różne organizacje nadzorujące (jak FAO i WHO czy Amerykańską Agencję do Spraw Żywności i Leków, FDA) za bezpieczny do szerokiego stosowania przez chorych na cukrzycę, kobiety ciężarne, karmiące oraz przez dzieci.
Ze względu na nagminność dodawania aspartamu do ogromnej ilości przetworów spożywczych, leków i produktów dietetycznych zrezygnowanie z niego bądź wycofanie wielkiej ilości produktów przeznaczonych przede wszystkim dla diabetyków spowodowałoby olbrzymie straty finansowe dla producentów żywności. Argument ten ma na celu jedynie ochronę ich interesów!
3. E 211 BENZOESAN SODU, E 212 BENZOESAN POTASU, E 213 BENZOESAN WAPNIA
Związki te są powszechnie stosowanymi konserwantami. Największe zastosowanie jako dodatek do żywności, kosmetyków i past do zębów ma benzoesan sodu (E 211).
Zarówno E 211, E 212, jak i E 213 powodują podobne objawy, do których należą: astma, pokrzywka, liczne reakcje alergiczne (np. katar sienny), podrażnienia skóry i błony śluzowej jamy ustnej.
Dodatków tych powinny unikać osoby uczulone na aspirynę i lepiej nie podawać dzieciom produktów konserwowanych tymi związkami.
4. E 621 GLUTAMINIAN MONOSODOWY
Glutaminian monosodowy może pochodzić z roślin genetycznie modyfikowanych. Związek ten jest bardzo często stosowany jako wzmacniacz smaku i zapachu. Dzięki niemu żywność, która dawno utraciła walory smakowe, nadal sprawia wrażenie świeżej i wywołuje apetyt. E 621 dodawany jest do zupek błyskawicznych, aromatów, sosów do wołowiny, wieprzowiny, kurczaka i wędzonek. Dodawany jest także nagminnie do mydeł, kosmetyków, szamponów, odżywek do włosów. Bezpośredni kontakt z takimi produktami może się zakończyć atakiem astmy bądź palpitacjami serca. Spożycie produktów, mających go w składzie, może być powodem skurczu oskrzeli, ataku astmy, bólu brzucha, migreny, poirytowania, upośledzenia wzroku i zawrotów głowy.
Glutaminianu monosodowego powinny unikać dzieci oraz osoby uczulone na aspirynę. Wykazuje także właściwości teratogenne!
5. E 102, TARTRAZYNA
Tartrazyna jest barwnikiem żółto-pomarańczowym. W niektórych krajach używanie jej jest zakazane. Tartrazyna ze względu na swoją intensywną barwę jest dodawana o wyrobów cukierniczych, krakersów serowych, kukurydzy, sosów, galaretek miętowych, napojów bezalkoholowych, groszku konserwowego, marcepanu, dżemów, kasz, zup w proszku, marynat i sosów. Używana jest także w wielu kosmetykach oraz barwnikach do wełny i jedwabiu.
Według oceny Billa Stathama określana jest jako związek niebezpieczny. Tartrazyna może powodować astmę, ataki astmy, liczne reakcje alergiczne (np. katar sienny, wysypkę skórną, swędzenie warg i języka, stany zapalne skóry), trudności z koncentracją, dezorientację, nadpobudliwość, agresywność, depresję czy problemy behawioralne. Tartrazyna jest kancerogenem; powinny jej unikać osoby uczulone na aspirynę, dzieci, astmatycy, alergicy, osoby o obniżonej odporności immunologicznej i chronicznie chorzy.
Takich niekorzystnych dla zdrowia związków jest bardzo wiele – czasami w jednym produkcie spożywczym występuje ich kilka, nierzadko cztery lub więcej. Często produkty takie spożywają małe dzieci, nie dziwi więc, że nagle pojawiają się u nich alergie. Zdarza się, że kilkuletnie dziecko ma zdiagnozowaną astmę, mimo że w najbliższej rodzinie nikt na nią nie choruje.
Do powstawania alergii i osłabienia odporności immunologicznej przyczyniają się przetworzone pokarmy, wzbogacone dodatkami do żywności, i fastfoody. Małe dzieci, których system immunologiczny nie jest w pełni rozwinięty, reagują najszybciej, dlatego od rodziców i osób odpowiedzialnych wymagana jest specjalna ostrożność i rozwaga przy kupowaniu produktów zawierających takie dodatki.
Bądź świadomym konsumentem - czytaj etykiety!
Zaleceniem Billa Stathama jest świadomy dobór zdrowej żywności. Przy wyborze żywności powinniśmy zwracać uwagę na następujące kryteria:
• nie spożywać bądź bardzo ograniczyć spożywanie żywności przetworzonej oraz fastfoodów
• zaopatrywać się w żywność BIO, która nie zawiera dodatków chemicznych
• zaznajamiać się z informacjami dotyczącymi określonego produktu, czytać informacje umieszczone na opakowaniu produktu
• zaopatrywać się w produkty surowe, nieprzetworzone (mięso, drób, owoce), i przyrządzać je samemu, dodając naturalne zioła i przyprawy
• zrezygnować z produktów konserwowych, wędzonych, marynowanych, oraz z produktów sprzedawanych w słoikach czy puszkach
• unikać kupowania produktów o przedłużonym terminie przydatności do spożycia (zdarzają się kilkuletnie)
• zaopatrywać się tylko w takich ciastkarniach czy lodziarniach, które same produkują swoje wyroby, używają tylko sprawdzonych receptur i nie dodają do swoich wyrobów szkodliwych substancji chemicznych
• nie pić napojów puszkowych, wzbogacanych konserwantami, barwnikami, słodzikami i ulepszaczami smaku i zapachu
• zaopatrywać się w świeże warzywa i owoce, pochodzące z rejonu, w którym mieszkamy, z ogródków działkowych bądź sklepów oferujących BIO-produkty.
Świadomy, a nie przypadkowy wybór żywności wcale nie jest trudny. Możliwości kupienia dobrej i zdrowej żywności jest coraz więcej, i bardzo dużo zależy od naszej własnej determinacji oraz wyboru stylu życia.
W ostatnich latach obserwuje się nowy trend determinujący nowoczesny styl życia, który polega na zmianie podejścia do niego również w aspekcie zdrowej żywności i jej wpływu na zdrowie. Coraz więcej osób zauważa bezpośredni związek miedzy dietą a zdrowiem, coraz więcej ludzi dobiera żywność nie przypadkowo, lecz świadomie, na zasadzie – wiem, co jem. Do takiej zmiany postawy i nastawienia przyczynił się także Bill Statham swoją książką skierowaną do każdego konsumenta żywności.
Beata Peszko
Beata Peszko
Absolwentka Wydziału Farmacji Akademii Medycznej w Gdańsku. Od lat zajmuje się niekonwencjonalnymi metodami leczenia, które sama z powodzeniem stosuje. Niebawem ukaże się jej kolejna książka pt. „Stop alergiom”.